هسته اتم

هستهٔ اتم ناحیه‌ای با جرم بالا است که پروتون‌ها و نوترون‌ها در آن قرار گرفته اند. اندازهٔ هسته از اندازهٔ خود اتم بسیار کوچک‌تر است، و تقریباً تمام جرم اتم را که از ذرات پروتون و نوترون سبب می‌شود در این ناحیه قرار دارد.
تاریخچه

هسته اولین بار توسط ارنست رادرفورد و در سال ۱۹۱۱ کشف شد او یک ورق طلا را مورد بمباران پرتو آلفا قرار داد طبق نظر تامسون باید تمام پرتو یا بازمی گشت یا عبور می‌کرد اما بعضی از پرتوها عبور کرده و بعضی از پرتوها به شدت باز می‌گردند پس او اینگونه نتیجه گرفت که جرم بسیار چگال و با بار مثبت(زیرا پرتو آلفا ۲ بار مثبت دارد) و متمرکز در محلی از اتم قرار دارد که بررسی‌های دقیقتر این محل را مرکز اتم مشخص نمود نام این محل هسته گذاشته شد.

فمتومتر

فمتومتر با نماد fm (فمتن femten در زبان دانمارکی به معنی «پانزده» و مترون در زبان یونان باستان μέτρον به معنی «اندازه‌گیری» است) یک واحد اندازه‌گیری طول در سامانهٔ استاندارد بین‌المللی یکاها SI و برابر با ۱۵-۱۰ متر است. این واحد اندازه‌گیری را به خصوص در فیزیک هسته‌ای فِرمی نیز می‌نامند این نام به افتخار انریکو فرمی انتخاب شده است. نماد فرمی نیز fm است.

محتویات

    ۱ تعریف
    ۲ پیشینه
    ۳ یادداشت
    ۴ منبع
    ۵ جستارهای وابسته

تعریف

۱ فمتومتر = ۱۵-۱۰ × ۱٫۰ متر = ۱ فرمی = ۰٫۰۰۱ پیکومتر = ۱۰۰۰ آتومتر
۱٫۰۰۰٫۰۰۰ فمتومتر = ۱ نانومتر
برای مثال: قطر هستهٔ طلا تقریبا ۸٫۴۵ فمتومتر است.
پیشینه

این واحد طول در سال ۱۹۶۴ در یازدهمین کنفرانس عمومی وزن‌ها و اندازه‌گیری‌ها[۱] به سامانهٔ استاندارد بین‌المللی یکاها اضافه شد. نام فرمی پس از فیزیکدان ایتالیایی انریکو فرمی (۱۹۵۴-۱۹۰۱) یکی از موسسان فیزیک هسته‌ای انتخاب شد. رابرت هافستاتر در مقاله‌ای[۲] که در سال ۱۹۵۶ در مجلهٔ بازخوانی فیزیک جدید[۳] منتشر کرد برای اولین بار از نام فرمی با نماد fm به افتخار این دانشمند استفاده کرد. پس از آن، نماد فرمی به طور وسیعی توسط سایر فیزیکدانان هسته‌ای استفاده شد، هافستاتر نیز پس از آن در مقالهٔ[۴] دیگری که در سال ۱۹۶۱ منتشر کرد و برای آن جایزهٔ نوبل فیزیک دریافت کرد مجددا از نماد فرمی استفاده کرد

متر

متر (به فرانسوی: mètre)، یکای طول متریک و برابر با ۳۹٫۳۷ اینچ و ۱۰۰ سانتیمتر و یک هزارم کیلومتر و ۱۰۰۰ میلی متر است.
تعریف در سیستم SI
جستجو در ویکی‌انبار     در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ متر موجود است.

در گذشته به صورت فاصله دو نشانه بر روی میلهٔ پلاتین-ایریدیوم (که در ابتدا به صورت یک ده میلیونیم فاصلهٔ میان قطب شمال جغرافیایی زمین و خط استوای در دمای صفر مطلق گذرنده از پاریس محاسبه گردید)این نمونه هم اکنون در اداره بین‌المللی اوزان و ابعاد در سور در حومه پاریس نگهداری می‌شود و اینک با مراجعه به ثانیه و سرعت نور که در خلاء برابر ۲۹۹٬۷۹۲٬۴۵۸ متر بر ثانیه‌است تعریف می‌شود.
جدول ضریب‌های SI

در جدول زیر ضرایب متر در سامانه SI نشان داده شده است. ضرایبی که پررنگ نشان داده شده اند پرکاربردتراند، همچنین در کاربرد روزانه عباراتی مانند "۳۰ سانتی‌متر"، "۳۰ متر" و "۳۰۰ متر"، بیشتر استفاده می‌شوند تا عباراتی نظیر "۳ دسی‌متر"، "۳ دکامتر" و "۳ هکتومتر". برای فاصله‌های بسیار طولانی هم بجای مگامتر، گیگامتر و ... از یکاهایی مانند یکای کیهانی، سال نوری و پارسک استفاده می‌کنیم.


عبارت میکرون نیز معمولاً بجای میکرومتر به‌کار می‌رود.
ضریب‌های اس‌آی برای متر (m) زیر ضریب‌ها         ضریب‌ها
ارزش     نماد     نام     ارزش     نماد     نام
۱۰-۱ m     dm     دسی‌متر     m ۱۰۱     dam     دکامتر
۱۰−۲ m     cm     سانتی‌متر     ۱۰۲ m     hm     هکتومتر
۱۰−۳ m     mm     میلی‌متر     ۱۰۳ m     km     کیلومتر
۱۰−۶ m     µm     میکرومتر     ۱۰۶ m     Mm     مگامتر
۱۰−۹ m     nm     نانومتر     ۱۰۹ m     Gm     گیگامتر
۱۰−۱۲ m     pm     پیکومتر     ۱۰۱۲ m     Tm     ترامتر
۱۰−۱۵ m     fm     فمتومتر     ۱۰۱۵ m     Pm     پتامتر
۱۰−۱۸ m     am     اتومتر     ۱۰۱۸ m     Em     اگزامتر
۱۰−۲۱ m     zm     زپتومتر     ۱۰۲۱ m     Zm     زتامتر
۱۰−۲۴ m     ym     یکتومتر     ۱۰۲۴ m     Ym     یوتامتر
پیشوندهای معروف پررنگ نوشته‌شده‌اند.

متر مربع

یک متر مربع مساحتی معادل مربعی با طول ضلع یک متر است و نماد آن m۲ است (با کد ۳۳A۱ در یونی‌کد[۱]). که از واحدهای فرعی اس‌آی محسوب می‌شود.

محتویات

    ۱ تبدیل‌ها
    ۲ پیشوندهای اس‌آی
    ۳ جستارهای وابسته
    ۴ منابع
    ۵ پیوند به بیرون

تبدیل‌ها

یک متر مربع برابر است با:

    ۰٫۰۰۰ ۰۰۱ کیلومتر مربع (km۲)
    ۱۰٬۰۰۰ سانتی‌متر مربع (cm۲)
    ۰٫۰۰۰ ۱ هکتار
    ۱٫۱۹۵ ۹۹۰ یارد مربع
    ۱۰٫۷۶۳ ۹۱۱ فوت مربع
    ۱٬۵۵۰٫۰۰۳ ۱ اینچ مربع

پیشوندهای اس‌آی

متر مربع را می‌توان با تمامی پیشوندهای اس‌آی که برای متر به کار می‌روند، به کار برد.
ضریب     نام     نماد         ضریب     نام     نماد
۱۰۰     متر مربع (سنتیار)     m۲     ۱۰۰     متر مربع (سنتیار)     m۲
۱۰۲     دکامتر مربع (آر)     dam۲     ‎۱۰–۲     دسی‌متر مربع     dm۲
۱۰۴     هکتومتر (هکتار)     hm۲     ‎۱۰–۴     سانتی‌متر مربع     cm۲
۱۰۶     کیلومتر مربع     km۲     ‎۱۰–۶     میلی‌متر مربع     mm۲
۱۰۱۲     مگامترمربع     Mm۲     ‎۱۰–۱۲     میکرومتر مربع     µm۲
۱۰۱۸     گیگامتر مربع     Gm۲     ‎۱۰–۱۸     نانومتر مربع     nm۲
۱۰۲۴     ترامتر مربع     Tm۲     ‎۱۰–۲۴     پیکومتر مربع     pm۲
۱۰۳۰     پتامتر مربع     Pm۲     ‎۱۰–۳۰     فمتومتر مربع     fm۲
۱۰۳۶     اگزامتر مربع     Em۲     ‎۱۰–۳۶     آتومتر مربع     am۲
۱۰۴۲     زتامتر مربع     Zm۲     ‎۱۰–۴۲     زپامتر مربع     zm۲
۱۰۴۸     یوتامتر مربع     Ym۲     ‎۱۰–۴۸     یوکتامتر مربع     ym۲

هکتار

هِکتار یکی از واحدهای اندازه‌گیری سطح است و بیشتر برای اندازه‌گیری سطح اراضی بکار می‌رود. «هکت» پسوند یونانی به معنای ۱۰۰ است. هکتار در واقع مساحت یک مربع با ضلعی به طول ۱۰۰ متر است.

پس هر هکتار برابر ۱۰٬۰۰۰ متر مربع، ۱۰۰ آر و ۰۱/۰ کیلومترمربع است.

هر ۱۰۰ مترمربع یک «آر» است.

کیلومتر مربع

کیلومتر مربع (به انگلیسی: Square kilometre) یکایی برای اندازه گیری سطح است و با km۲ نشان داده می‌شود. این یکا، مضربی ده‌دهی است از یکای مساحت سطح در اس‌آی، متر مربع، یکی از واحدهای فرعی اس‌آی است. ۱ کیلومتر مربع (۱ ک‌م۲) برابر است با:

    مساحت مربعی که اضلاعش هر کدام یک کیلومتر باشد.
    ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ م۲
    ۱۰۰ هکتار
    ۰٫۳۸۶۱۰۲ مایل مربع
    ۲۴۷٫۱۰۵۳۸۱ جریب فرنگی

وارون:

    ۱ م۲ = ۰٫۰۰۰۰۰۱ (۱۰−۶) ک‌م۲
    ۱ hectare = ۰٫۰۱ (۱۰−۲) ک‌م۲
    ۱ مایل مربع = ۲٫۵۸۹۹۸۸ ک‌م۲
    ۱ جریب فرنگی = ۰٫۰۰۴ ۰48 ک‌م۲، ۰٫۴۰۴۷ یا ۴۰۴۷ م۲

یادداشت: "ک‌م۲" یعنی (ک‌م)۲، کیلومتر مربع یا مربع کیلومتر، و نه ک(م۲)، هزار متر مربع. برای نمونه، ۳ ک‌م۲ برابر است با ۳ × (۱٬۰۰۰ م)۲ = ۳٬۰۰۰٬۰۰۰ م۲، نه ۳٬۰۰۰ م۲.

مایل مربع

مابل مربع (به انگلیسی: sq mi یا mi²) واحد اندازه‌گیری مساحت به مقیاس انگلیسی سلطنتی است. نباید این واحد با کلمه مربع مایل (به انگلیسی: miles square) که بیان کننده توان دو است اشتباه شود. برای مثال ۲۰ مربع مایل می‌شود ۴۰۰ مایل‌مربع (۲۰×۲۰ مایل).

یک مایل مربع برابر است با:

    ۴٬۰۱۴٬۴۸۹٬۶۰۰ اینچ مربع
    ۲۷٬۸۷۸٬۴۰۰ فوت مربع
    ۳٬۰۹۷٬۶۰۰ یارد مربع
    ۶۴۰ جریب
    ۲۵۸٫۹۹۸۸۱۱۰۳۳۶ هکتار
    ۲۵۶۰ مقیاس رود ۷ الی ۸ یارد
    ۲۵٬۸۹۹٬۸۸۱٬۱۰۳٫۳۶ سانتی‌متر مربع
    ۲٬۵۸۹٬۹۸۸٫۱۱۰۳۳۶ متر مربع
    ۲٫۵۸۹۹۸۸۱۱۰۳۳۶ کیلومتر مربع

جریب

جریب یکی از واحدهای اندازه گیری قدیمی است. در متون قدیمی زبان فارسی به صورت جریب و نیز گری به کار رفته است و برخی روستاها و مناطق جغرافیایی ایران پسوند جریب دارند [۱]
تبدیل ها

۱ جریب بین المللی برابر است با واحدهای متریک زیر:

    ۴٬۰۴۶٫۸۵۶۴۲۲۴ مترمربع
    ۰٫۴۰۴۶۸۵۶۴۲۲۴ هکتار

۱ جریب آمریکایی برابر است با:

    ۴٬۰۴۶٫۸۷۲۶۱ متر مربع
    ۰٫۴۰۴۶۸۷۲۶۱ هکتار

یک جریب (هر دو مقدار) برابر با موارد زیر هست:

    ۶۶ فوت× ۶۶۰ فوت(۴۳٬۵۶۰ فوت مربع)
    ۱ زنجیر× ۱۰ زنجیر(۱ زنجیر= ۶۶ فوت= ۲۲ یارد= ۴ رود(واحد)= ۱۰۰ لینکز(واحد))
    یک جریب برابر است با ۲۰۸٫۷۱ فوت× ۲۰۸٫۷۱ فوت(یک مربع)
    ۴٬۸۴۰ یارد مربع
    ۱۶۰ perches. A perch is equal to a square رود(واحد) (۱ square rod is ۰٫۰۰۶۲۵ acre)
    ۱۰ مربع chains
    ۴ رود(واحد)
    A chain by a furlong (chain ۲۲ yards، furlong ۲۲۰ yards)
    ۱/۶۴۰ (۰٫۰۰۱۵۶۲۵) مایل مربع (۱ مایل مربع برابر است با ۶۴۰ جریب مربع)

در افغانستان هر جریب معادل 2000 متر مربع= با 6 دانگ است.یعنی زمینی با ابعاد 50متر در 40 متر.همچنان دانگ 333.333 متر است.

آپاچی (قبیله)

آپاچی نام قبیله‌ای از مردمان بومی آمریکای شمالی است. آپاچی‌ها اصالتاً سرخ‌پوست هستند. این کلمه به معنای «مرد جنگجو» است. تعداد آپاچی‌ها در اواخر قرن ۲۰ حدود ۲۲ هزار نفر بوده و در گذشته از طریق شکار گاومیش، برداشت گیاهان وحشی خوراکی، کشت ذرت و حمله به سایر قبایل در غرب آمریکا امرار معاش می‌کردند. آپاچی‌ها که از لحاظ فرهنگی به آپاچی‌های غربی و شرقی تقسیم می‌شدند همراه همسایگان خود، قبیله ناواهو، بازمانده‌های سرخ‌پوستان اتابسکی زبان به‌شمار می‌روند، که در سال ۱۰۰۰ م از کانادا به جنوب غربی ایالات متحده کوچ کردند. در قرون ۱۸ و ۱۹ میلادی به «جنگجویان سوارکار» شهرت داشتند. آپاچی‌ها اکنون در قرارگاه آریزونا، جنوب غربی اکلاهاما و نیومکزیکو زندگی می‌کنند. رهبران آپاچی از قبیل کوچیس (به انگلیسی: Cochise)، مانگاس کولوراداس (به انگلیسی: Mangas Coloradas)، جرونیمو (به انگلیسی: Geronimo) و و ویکتوریو (به انگلیسی: Victorio) در نیمهٔ دوم قرن ۱۹ چهره‌های شاخصی بودند. کوچیس شدیدترین نبردهای سرخ‌پوستان را علیه سفیدپوستان امریکا در ۱۸۶۱ آغاز کرد. در فاصلهٔ سال‌های ۱۸۷۱ تا ۱۸۷۳ شمار زیادی از آپاچی‌ها تسلیم و به قرارگاه‌هایی در آریزونا فرستاده شدند. اما تعداد بیشتری از مستقر شدن سر باز زدند و تا ۱۸۸۶ که جنگجویان باقی‌مانده تسلیم شدند، نبرد آنها به رهبری جرونیمو و ویکتوریو ادامه یافت. قبیلهٔ چیریکائوئا (به انگلیسی: Chiricahua) به رهبری جرونیمو به فلوریدا و سپس آلاباما و در سال ۱۹۱۳ به اوکلاهما یا نیومکزیکو رفتند. به مرور آپاچی‌های شرقی در قرارگاه نیومکزیکو و آپاچی‌های غربی در قرارگاه‌های مرکز شرقی آریزونا مستقر شدند. بزرگ‌ترین قرارگاه در آریزونا قرارگاه سان کارلوس سرخ‌پوستان آپاچی(به انگلیسی: San Carlos Apache Indian) تأسیس در ۱۸۷۱(جمعیت ۱۰۵۰۰ نفر در ۱۹۹۴) و قرارگاه فورت سرخ‌پوستان آپاچی (به انگلیسی: Fort Apache Indian Reservation) (جمعیت ۱۲ هزار نفر در ۱۹۹۴) بودند که ۱/۶ میلیون جریب وسعت این قرارگاه‌ها است.

سرخ‌پوست

به بومیان قاره آمریکا سُرخ‌پوست گفته می‌شود که از نژاد زردند ولی پیش‌تر می‌پنداشتند که یک گروه نژادی جداگانه‌اند. کریستوف کلمب پنداشته بود که اینان هندی اند، از این‌رو امروزه در بیشتر زبان‌های اروپایی ایشان را هندی می‌خوانند. گاهی در زبان فارسی هم ایشان را هندی‌های آمریکا می‌خوانند. غلام‌حسین مصاحب در دائرةالمعارف فارسی آنان را «هندی‌شمردگان» (یعنی کسانی که هندی شمرده شده‌اند) می‌خواند.

محتویات

    ۱ پیشینه
    ۲ هنر
    ۳ تمدن و معماری
    ۴ خط و دبیره
    ۵ زبان‌های رایج
        ۵.۱ سرخ‌پوستان آمریکای شمالی
        ۵.۲ قبیله‌های متفاوت
        ۵.۳ پانویس
        ۵.۴ جستارهای وابسته
        ۵.۵ پیوند به بیرون

پیشینه
نوشتار اصلی: تاریخ حوادث ساکنان بومی قاره آمریکا‎
درصد سرخ‌پوست‌ها در کشورهای آمریکای لاتین.

ورود سرخ‌پوستان به قاره آمریکا را نزدیک به سی هزار سال پیش برآورد کرده‌اند. این اقوام در هنگام سرما و یخبندان از آسیا و از تنگهٔ برینگ وارد قارهٔ نو شده‌اند. در کرانه های کالیفرنیا جایمانده های آتش روشن شده‌ای را یافتند که داده‌های باستان شناسی نمایان کرد که این رویداد به ۲۵۰۰۰ سال پیش باز می‌گردد. زندگی مدرن و شهرنشینی در آمریکای باستان از حدود سالهای برابر با میلاد مسیح آغاز می‌شود و در سال ۸۰۰ میلادی باتمدن مایا به اوج شکوفایی خود می‌رسد. درسال‌های پس از آن تمدن‌های دیگری مانند اولمک و آزتک در آمریکای شمالی و تمدن اینکا در آمریکای جنوبی سالهای درخشانی را بویژه در زمینهٔ معماری و هنر تجربه می‌کنند. با ورود اروپاییان در سال ۱۴۹۲ به دنیای تازه به رهبری کریستف کلمب نه تنها از دانش و تمدن اروپاییان چیزی به سرخ‌پوستان داده نشد بلکه درپی کشتارهای انجام شده تمدن‌های اینکا و آزتک کم کم رنگ باخت و به نابودی دچارشد.[۱] سرخ‌پوستان با ورود اروپاییان با بیماریهای همه‌گیر[نیازمند منبع]، نابودی فرهنگ[۲] و از دست رفتن خاک[نیازمند منبع] روبرو شدند.

جنگجویان سرخ‌پوست کمابیش نامهای برگرفته از خوی های جانوران دارند. نامهایی چون «گاو نشسته»، «اسب دیوانه» و «خرس ایستاده» نام‌هایی پرافتخار در تاریخ سرخ‌پوستان هستند.[۳]
هنر

هنر در میان سرخ‌پوستان آمریکا به ویژه در تمدن مکزیک اهمیت بسزایی داشت. دورهٔ هنری در مکزیک از ۱۵۰۰ پیش ازمیلاد آغاز و تا سده ۱۶ یعنی زمان فتح مکزیک بدست ارنان کورتس اسپانیایی ادامه می‌یابد. که اوج آن در دوره ۳۰۰ تا ۹۰۰ میلادی بوده‌است. هنر اصلی ایشان پیکر تراشی و تندیس سازی بود و امروزه تندیس‌ها و صورتک‌های بسیاری از آن دوره که به‌نظر می‌رسد کاربرد مذهبی داشته‌است بجای مانده.
تمدن و معماری
Americanindiansmapcensusbureau.gif

در گوشه و کنار قاره آمریکا آثار بایسته‌ای از تمدنهای بشری بچشم می‌خورد که در میان آنها نام تمدن تئوتی هواکان و تمدن قوم مایا بویژه در چیچن ایتسا، تمدن اولمک و تمدن اینکاها و در نهایت آزتکها شهرت بیشتری دارد.بیشتر این شهرت به دلیل معماری‌های شگفت انگیزی ست که از ایشان باقی‌مانده‌است.وجود بناهای بلند و با شکل هندسی سیار دقیق مانند بنای مونته آلبان در مکزیک که شباهت بی نظیری با زیگوراتهای مشرق زمین دارد و نیز هرم چیچن ایتسا که مانند هرم مصر مخروطی و البته کمی زیباتر است بهمراه رصد خانه کراکول (ساخته شده در ۱۲۵۰ میلادی) که کاملاً مشابه رصدخانه‌های امروزی ست شهرت بیشتری دارد.در آمریکای جنوبی نیز ال دورادو یا شهر گمشدهٔ طلا و شهر باستانی کوسکو در پرو از دوره تمدن اینکاها شناخته شده ترند.اکثر این بناها مخصوصا در حوالی مکزیک با سرستون‌ها و زیباییهای شگرفی تزیین شده‌اند..[۴]
خط و دبیره

مایاها از نخستین اقوامی بودند که در جهان نو از خط بهره بردند. گونه ای خط هیروگلیفی اندیشه‌نگاشت از ایشان بجا مانده‌است که امروزه کشف شده و قابل خواندن است.مایانها همچنین بیش از هزار مجلد کتاب که بیشتر آنها تاشوی آکاردئونی بودند را نوشته بودند که امروزه تنها شمار انگشت شماری از آنها به جامانده است و بیشتر انها یا در درازای زمان ازمیان رفتند یا بدست مردان اسپانیایی مهاجم سوزانده شدند.
زبان‌های رایج
زن زیبای سرخ‌پوست، اثر پی. رومر

در آمریکای باستان زبان‌های فراوانی رواج داشته‌است که همگی از خانواده زبان‌های التصاقی شناخته می‌شوند. اما تا کنون هیچ خویشاوندی نزدیکی میان زبانهای این گروه از اقوام با دیگر این دسته زبانها مانند زبان چینی یا کره‌ای و زبانهای آلتایی مشاهده نشده‌است.امروزه شمار گویشوران این زبان در مکزیک به دو میلیون نفر و در آمریکا به نزدیک یک ونیم میلیون نفر می‌رسد.در دیگر کشورهایی مانند گواتمالا، پرو، بولیوی، پاراگوئه، اکوادور، آلاسکا جمعیت بسیاری به یکی از زبانهای بومیان آمریکایی گفتگو می‌کنند.این زبانها در آمریکای شمالی شامل ناهواتل (آزتکی نو) در ایالات متحده و مکزیک و زبانهای مایایی در نواحی گواتمالا و پاناما همچنین گوارانی در برزیل و پاراگوئه، آیمارا و کچوا در بولیوی پرو و اکوادور می‌باشد. گفتنی است زبان آیمارا در پرو و گوارانی در پاراگوئه حتی زمانی در دو دهه پیش زبان رسمی شدند.گوارانی هم اکنون نیز در پاراگوئه مکانی پایین تر از زبان رسمی ندارد.

برخی قبایل سرخ‌پوستان به مدت دو قرن در بردگی سفیدپوستان بودند[۵]. سران قبیله‌های سرخ‌پوست در کانادا با فرانسویان و انگلیسیها معاهداتی امضا کردند تا آشتی در مناطق سرخ‌پوستی برقرار شود.
سرخ‌پوستان آمریکای شمالی
نوشتار اصلی: سرخ‌پوستان ایالات متحده آمریکا

، سرخ‌پوستان کانادا
نمونه صنایع دستی کهن سرخ‌پوستان آمریکا. کاسه سفالی واقع در موزه ایالتی آریزونا
قبیله‌های متفاوت

    پوئبلو
    اینکا
    قوم مایا
    آزتک
    چیمو
    اولمک
    تولتک
    ناواهو
    آپاچی

جمجمه‌های بلورین

جمجمه‌های بلورین آثار کنده‌کاری شده از جنس کوارتز شفاف یا شیری رنگ به شکل جمجمه انسان هستند که ادعا می‌شود در آمریکای میانه در دوره پیش از کشف آمریکا توسط کریستف کلمب ساخته شده‌اند. هرچند تا کنون انتساب هیچ‌کدام از نمونه‌های آزمایش شده به دوران قبل از کلمب توسط بررسی‌های علمی تایید نشده است. بررسی‌های علمی نشان می‌دهد این جمجمه‌ها در میانه یا انتهای قرن نوزدهم میلادی و به احتمال زیاد در اروپا ساخته شده‌اند.

در بعضی منابع ادعا می‌شود که این جمجمه‌ها دارای قدرت‌های فراطبیعی هستند و در داستان‌های مختلف، فیلم‌های سینمایی، سریال‌های علمی-تخیلی و بازی‌های کامپیوتری مختلفی به این قدرت‌ها اشاره شده است. با این وجود اثری از این جمجمه‌ها در منابع اساطیری یا مذهبی آمریکای میانه یا سایر بومیان آمریکا وجود ندارد.

ایندیانا جونز و قلمرو جمجمه بلورین

ایندیانا جونز و قلمرو جمجمه بلورین(به انگلیسی: Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull) چهارمین قسمت مجموعه فیلم‌های ایندیانا جونز است.

نخستین نمایش جهانی فیلم ایندیانا جونز چهار با حضور استیون اسپیلبرگ کارگردان، جورج لوکاس تهیه‌کننده و بازیگران فیلم هریسون فورد، کیت بلانشت، جان هارت و شیا لبوف در تالار بزرگ سینه‌لومیر کن صورت گرفت. ایندیانا جونز(هریسون فورد) در این فیلم ۶۷-۶۶ ساله‌است و بسیاری از صحنه‌های اکشن فیلم را خود انجام داده‌است.
موضوع

فیلم در فضای جنگ سرد بین روسیهٔ شوروی و غرب بازی می‌شود. هریسون فورد در نقش دکتر ایندیانا جونز، استاد پاره‌وقت باستان‌شناسی دانشگاه و ماجراجویی تمام‌وقت است. او افسران روسی را که قصد ربودن جمجمهٔ بلورین را دارند، از پا درمی‌آورد.