مایکروسافت ویندوز (به انگلیسی: Microsoft Windows)، در فرهنگ رایانه عنوان سیستم‌عاملی است که شرکت مایکروسافت آن‌را برای رایانه‌های شخصی (PC) تولید کرده‌است. این سیستم‌عامل، نسخه‌های متعددی دارد که از سال ۱۹۸۵ تاکنون به بازار عرضه شده‌اند.
محتویات
۱ تاریخچه
۲ ویندوز ۹۵
۳ ویندوز ۹۸
۴ ویندوز ۲۰۰۰
۵ ویندوز اکس‌پی
۶ ویندوز ویستا
۷ ویندوز ۷
۸ ویندوز ۸
۹ ویندوز ۸٫۱
۱۰ ویندوز ۱۰
۱۱ ویژگی‌های جدید ویندوز ۱۰
۱۱.۱ منوی استارت جدید در ویندوز ۱۰
۱۱.۲ همه‌چیز در قالب پنجره
۱۱.۳ چندین دستکتاپ یا همان صفحهٔ کار در ویندوز ۱۰
۱۱.۴ جست‌وجوی سریع‌تر
۱۱.۵ اضافه شدن دکمهٔ کار
۱۱.۶ کلیدها و میان‌برهای جدید
۱۱.۷ File Explorer جدید
۱۱.۸ قالب‌بندی بهتر صفحه
۱۱.۹ تطبیق با رابط کاربری
۱۱.۱۰ یک فروشگاه برای همه
۱۲ ویندوز فون
۱۳ ویندوز سی ای
۱۳.۱ نحوهٔ پشتیبانی مایکروسافت
۱۳.۲ میزان استفاده از نسخه‌های ویندوز
۱۴ گاه‌شمار ویندوز
۱۵ جستارهای وابسته
۱۶ منابع
تاریخچه
ویندوز ۹۵
این سیستم‌عامل در آگوست ۱۹۹۵ از سوی مایکروسافت عرضه گردید. این سیستم‌عامل همراه با اینترنت اکسپلورر ۴ عرضه شد. ویندوز ۹۵ به علت این‌که عضو زین‌پس ویندوز ۳ است تحت نام ویندوز ۴ نیز شناخته شده. برخی ویندوز ۹۵ را انقلابی در نرم‌افزارها و سیستم‌عامل‌های رایانه در زمان خود می‌دانند.
ویندوز ۹۸
نوشتار اصلی: ویندوز ۹۸
نسخه ویندوزی از مایکروسافت که در سال ۱۹۹۸ ساخته شد و در واقع نسخه به روز شده ویندوز ۹۵ می‌باشد. (این ویندوز Memphis هم نامیده می‌شود) استفاده از این ویندوز به‌طور گسترده در جهان وجود داشت و هم‌اکنون هم مورد استفاده می‌باشد. از امکانات این می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مرورگر مستقل مایکروسافت همان اینترنت اکسپلورر
توانایی فرستادن و گرفتن نامه‌های الکترونیکی
سیستم فایل FAT۳۲ برای اولین بار در این سیستم‌عامل
پشتیبانی از USB برای اولین بار در این سیستم‌عامل
پشتیبانی از DVD برای اولین بار در این سیستم‌عامل
سیستم‌عاملی که از نظر درایوها ضعیف ولی از نظر تخصیص منابع رایانه به خود خوب است
ویندوز ۲۰۰۰
نوشتار اصلی: مایکروسافت ویندوز ۲۰۰۰
ویندوز ۲۰۰۰ سیستم‌عاملی برای کامپیوترهای شخصی (PC) است که توسط شرکت مایکروسافت تولید شده‌است. این سیستم‌عامل‌گرافیکی در سال ۲۰۰۰ معرفی گردید و برای ایستگاه‌های کاری و سرورهای شبکه به کار می‌رود. ویندوز ۲۰۰۰ نسخه ۵٫۰ از خانواده ویندوز NT می‌باشد.
درخت خانواده ویندوز
ویندوز اکس‌پی
نوشتار اصلی: ویندوز اکس‌پی
این نسخه از ویندوز در سال ۲۰۰۱ توسط مایکروسافت عرضه شد و تا پایان سال ۲۰۰۶ انتشار یافت. البته تا چند سال بعد از توزیع نسخه این ویرایش Service Pack I و Service Pack II این محصول هم اضافه شد. شرکت ماکروسافت service pack III را تولید کرده و برخی از کارایی‌های ویندوز vista را به ان اضافه کرده بود. این ویندوز در دو نسخهٔ خانگی (home edition) و پیشرفته (professional) در بازار عرضه می‌شد. پشتیبانی از این ویندوز در نهم اپریل ۲۰۱۴، به صورت کامل پایان یافت.
ویندوز ویستا
نوشتار اصلی: ویندوز ویستا
این نسخه در سال ۲۰۰۷ منتشر شد. این نسخه از ویندوز تقریباً محیطی متفاوت با اکس پی داشت و در ابتدا کار کردن با آن دشواری‌هایی برای کاربرانی که از اکس پی استفاده می‌کردند داشت؛ و دلیل آن هم تغییرات به‌وجود آمده در آن بود که البته این سختی طبیعی هم بود، همانطور که زمانی که کاربران برای اولین بار دست از ویندوز ۹۸ کشیدند و دل به اکس پی دادند چنین مشکلات و دشواری‌هایی برای آن‌ها وجود داشت. همچنین باید گفت که واقعاً مایکروسافت سعی کرده است تا در این سیستم عامل، سنگ تمام بگذارد، و ویستا را به بهترین نحو طراحی نماید. هرچند در عمل ویستا مشکلاتی به همراه داشت (که در سیستم عامل بعدی مایکروسافت، یعنی ۷ رفع شد) از نکات مثبت این سیستم عامل می‌توان به سرعت خوب و رابط‌گرافیکی بسیار عالی با محیطی خستگی ناپذیر برای کابر و همچنین سرعت بالای آن در اینترنت و شبکه‌های بیسیم اشاره نمود. این نکات مثبت زمانی آشکار خواهد شد که رایانه شما دارای یک پردازنده قدرتمند (و ترجیحاً دوهسته‌ای) و کارت‌گرافیکی بالا و حداقل رم یک گیگابایت و فضای هارددیسک حداقل به میزان ۱۵ گیگابایت باشد. البته مقداری ۵ گیگابایت از این فضای ۱۵ گیگابایتی که گفته شده می‌توان گفت که به‌صورت فضای خالی بوده و برای انجام عملیات (پروفایل، هایبرنت که دیگر در این ویندوز بجای استندبای آمده است و...) ویندوز لازم است.
ویندوز ۷
نوشتار اصلی: ویندوز ۷
هفتمین نسخه از مجموعهٔ سیستم‌عامل‌های مایکروسافت ویندوز است که در تاریخ ۲۲ اکتبر سال ۲۰۰۹ به بازار عرضه شد. ویندوز ۷ برای استفاده در کامپیوترهای شخصی شامل انواع خانگی و اداری تولید شده‌است. این سیستم‌عامل هفتمین نسل از سیستم‌عامل‌های ویندوز می‌باشد و به همین دلیل نام آن را ویندوز ۷ گذاشته‌اند.
ویندوز ۸
نوشتار اصلی: ویندوز ۸
ویندوز ۸ (به انگلیسی: Windows 8) آخرین نسخه سیستم‌عامل ویندوز شرکت مایکروسافت می‌باشد که در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۲ به بازار عرضه شد. این ویندوز برای استفاده در رایانه‌های شخصی، تبلتها و تلفن‌های همراه تولید شده‌است. این سیستم‌عامل هشتمین نسل از سیستم‌عامل‌های ویندوز می‌باشد و به همین دلیل نام آن را ویندوز ۸ گذاشته‌اند.
ویندوز ۸٫۱
نوشتار اصلی: ویندوز ۸٫۱
ویندوز ۸٫۱ نسخهٔ اپدیت شدهٔ ویندوز ۸ می‌باشد که تغییرات زیر در آن اعمال شده است: ۱. دکمه استارت به صورت نیمه کامل برگشته است. ۲. بخش‌های library ویندوز برگشته است. ۳. در اپلیکیشن‌های ویندوز تغییراتی ایجاد شده و دکمه‌های X و - نیز در اپلیکیشن بالای صفحه اپلیکیشن‌های لمسی آمده.
کاربران ویندوز ۸ می‌توانند به صورت رایگان این بروزرسانی را دریافت کنند.
ویندوز ۱۰
نوشتار اصلی: ویندوز ۱۰
مایکروسافت در تاریخ ۸ مهر ۱۳۹۳ نسخه جایگزین ویندوز ۸ را با نام ویندوز ۱۰ رونمایی کرد. حال اولین نسخهٔ رسمی اما آزمایشی از ویندوز ۱۰ برای دانلود ارائه شده است که در صورت تمایل می‌توانید آن را دانلود کرده و بر روی کامپیوتر خود نصب کنید. مایکروسافت منوی استارت را که با معرفی ویندوز ۸، حذف شد، به محیط دسکتاپ، ویندوز ۱۰ باز گردادنده است، سیستم جستجو در ویندوز ۱۰ بهبود یافته و پشتیبانی از ماوس و صفحه‌کلید نیز بهتر شده است. مایکروسافت در ویندوز جدید خود تلاش نموده تا به بازخوردهای کاربران قدیمی، توجه نموده و نیازهای آن‌ها را برآورده کند. ویندوز ۱۰ ترکیبی از قابلیت‌های خوب ویندوز ۷ و ویندوز ۸ به شمار می‌رود.
ویژگی‌های جدید ویندوز ۱۰
منوی استارت جدید در ویندوز ۱۰
مایکروسافت بعد از بازخورد منفی از حذف منوی استارت در ویندوز ۸، تصمیم به انتشار به‌روزرسانی جدیدی بانام ۸٫۱ کرد که در آن دکمهٔ استارت به‌جای خود بازگشت؛ ولی اکنون به نظر می‌رسد در ویندوز ۱۰ منوی استارت شاهد تغییراتی از قبیل باز شدن منو به‌صورت سنتی باقابلیت پین کردن نرم‌افزارهایی مختلف حتی نرم‌افزارهایی که برای نسخهٔ دسکتاپ طراحی نشده‌اند اشاره کرد.
همه‌چیز در قالب پنجره
به نظر می‌رسد مایکروسافت در نسخهٔ آتی ویندوز امکان اجرای نرم‌افزارهایی که با رابط کاربری لمسی سازگار هستند را نیز به محیط دسکتاپ بیاورد. در کنار این ویژگی اضافه شدن یا به‌نوعی بازگشت دکمه‌های بستن و کوچک کردن در گوشهٔ پنجره‌های نرم‌افزارها می‌توان اشاره کرد.
چندین دستکتاپ یا همان صفحهٔ کار در ویندوز ۱۰
امکان دارد صفحهٔ اصلی کار شما در ویندوز بسیار شلوغ باشد و یا چندین نفر از یک سیستم استفاده نمایید و هر شخص خواهان قرار دادن نرم‌افزارهای دلخواه بر روی دسکتاپ باشد. در ویندوز ۱۰ امکان استفاده از چندین دسکتاپ و قابلیت سوئیچ بین آن‌ها فراهم گردیده است.
جست‌وجوی سریع‌تر
مایکروسافت قصد دارد File Explorer ویندوز ۱۰ را به‌نوعی هوشمند سازد تا پوشه‌هایی که شما بیشتر به آن‌ها سر می‌زنید را به خاطر سپرده تا در صورت جستجوی فایلی، پوشه‌های پربازدید را در رأس جستجو قرار دهد. با این کار احتمال سریع‌تر پیدا شدن فایل نیز افزایش خواهد یافت.
اضافه شدن دکمهٔ کار
با کلیک بر روی این دکمه که قرار است به ویندوز ۱۰ بیاید، می‌توان به‌سرعت بین نرم‌افزارها و دسکتاپ‌های متفاوت سوئیچ کرد.
کلیدها و میان‌برهای جدید
یکی دیگر از ویژگی‌های اضافه‌شده به ویندوز ۱۰ خط فرمان قابل‌برنامه‌ریزی است که فرد می‌تواند با برنامه‌ریزی آن به‌صورت شخصی یک میانبر برای اجرای هر فرمانی استفاده نماید.
File Explorer جدید
در نسخهٔ آتی ویندوز شاهد File Explorer جدید خواهیم بود که بر روی آن دکمهٔ خانه باقابلیت تعریف هر صفحه‌ای اشاره کرد. همچنین دکمه‌هایی بر روی آن به‌منظور سهولت در اشتراک گزاری فایل‌ها و صفحات بدون نیاز به نرم‌افزار خاصی تعبیه‌شده است.
قالب‌بندی بهتر صفحه
ویندوز جدید این امکان را می‌دهد که به‌صورت همزمان از ۴ نرم‌افزار استفاده کنید و تمام آن‌ها را به‌صورت کامل مشاهده نمایید. در این طرح جدید، صفحه به یک مربع تقسیم می‌شود. ویندوز جدید همچنین نرم‌افزارهایی که به‌طور پنهان در حال فعالیت می‌باشند را به کاربر اطلاع می‌دهد و حتی به‌طور هوشمند پیشنهادهایی باکار در حال انجام کاربر برای استفاده از نرم‌افزارها و پر کردن فضای خالی صفحه ارائه می‌کند.
تطبیق با رابط کاربری
بهترین امکان معرفی‌شده در ویندوز ۱۰ را می‌توان به اینجا محیطی که در آن‌هم استفاده از موس و کیبورد وجود دارد و هم صفحهٔ لمسی. ویندوز جدید به‌طور خودکار در شرایط وصل و استفاده از موس و کیبورد نرم‌افزارها و محیط را برای استفاده از آن‌ها آماده می‌کند و در صورت استفاده از صفحهٔ لمسی محیط را با این رابط کاربری تطبیق خواهد داد.
یک فروشگاه برای همه
انتظار می‌رود در نسخهٔ آتی یک استور یا فروشگاه برای دریافت نرم‌افزارها وجود داشته باشد که هم‌اکنون نیز این کار شروع شده است. با این ویژگی نرم‌افزارهای طراحی‌شده قابلیت اجرا بر روی گوشی و هم سیستم‌های رومیزی را خواهند داشت. دراین‌بین اطلاعاتی از صفحهٔ آگاه‌سازی‌ها و دستیار صوتی مایکروسافت قید نشده اما به‌طور یقین این دو ویژگی از قابلیت‌های ویندوز ۱۰ خواهند بود. درهرصورت باید منتظر ماند تا مایکروسافت در آینده نسخهٔ پیش‌نمایش را منتشر کند زیرا نسخهٔ پیش‌نمایش بیشترین شباهت را به نسخهٔ نهایی ویندوز خواهد داشت.
ویندوز فون
این نسخه از ویندوز مخصوص تلفن‌های هوشمند است که آخرین نسخهٔ آن ویندوز فون ۸٫۱ است. مایکروسافت قصد دارد سیستم عامل‌های بر پایه ویندوز و ویندوزفون را به هم نزدیک و نزدیکتر کند. بطوری که توسعه دهندگان مایکروسافت، می‌توانند برنامه خود را به دو خروجی ویندوز ۸/۸٫۱ و ویندوزفون ۸/۸٫۱ بطور همزمان منتشر کنند.
ویندوز سی ای
نوشتار اصلی: ویندوز سی ای
ویندوز سی ای (به طور رسمی به عنوان ویندوز توکار فشرده شناخته می‌شود)، نسخه‌ای از ویندوز است که بر روی رایانه‌های کمینه شده اجرا می‌شود، مانند سیستم‌های هدایت ناوبری ماهواره‌ای و بعضی از گوشی‌های همراه. ویندوز توکار فشرده بر پایه هسته اختصاصی خود است. مایکروسافت مجوزهای ویندوز سی ای را به تولید کنندگان اصلی تجهیزات و سازندگان دستگاه‌ها می‌دهد. تولید کنندگان اصلی تجهیزات و سازندگان دستگاه‌ها می‌توانند واسط‌های کاربری خود را تغییر داده و بسازند، در حالی که ویندوز سی ای پایه‌های تخصصی برای چنین کاری را فراهم می‌کند.
ویندوز سی ای هسته اصلی ای بود که ویندوز موبایل از آن مشتق شد. نسخه بعدی آن، ویندوز فون ۷، بر پایهٔ اجزایی از ویندوز سی ای 6.0 R3 و ویندوز سی ای ۷٫۰ بود. اگرچه ویندوز فون ۸ همانند ویندوز ۸ بر پایهٔ هستهٔ ان تی است .
ویندوز توکار فشرده نباید با ویندوز اکس پی توکار یا ویندوز ان تی ۴ توکار، نسخه‌هایی پیمانه‌ای از ویندوز بر پایه هسته ویندوز ان تی اشتباه گرفته شوند.
نحوهٔ پشتیبانی مایکروسافت
مایکروسافت به مدت ده سال از محصولات خود پشتیبانی می‌کند. در طی پنج سال اول محصولات خود را تحت پشتیبانی کامل قرار می‌دهد، سپس در پنج سال بعدی فقط پشتیبانی امنیتی را برای محصولات خود ارائه می‌کند.