تور (به انگلیسی: The Onion Router :[|TOR]) سامانه‌ای است که برای ناشناسی (ناشناس ماندن) کاربران در محیط اینترنت به کار می‌رود و از نرم‌افزار کارخواه و شبکه‌ای از سرویس دهنده ها (سرورها) تشکیل شده و می‌تواند داده‌هایی از کاربران را مانند جایگاه و نشانی پروتکل اینترنت پنهان کند. بهره گیری از این سامانه ردگیری و شنود داده‌های کاربر را به دست دیگران بسیار سخت می‌کند. این ردگیری و شنود می‌تواند در مورد بسیاری از فعالیت‌های کاربر مثل وبگاه‌هایی که بازدید کرده، پرونده‌هایی که بارگیری و بارگذاری کرده، پیامهایی که از طریق نرم‌افزارهای پیام‌رسان ارسال یا دریافت کرده و هر گونه ارتباطاتی که در محیط اینترنت برقرار کرده، صورت پذیرد لذا می‌توان گفت که این سیستم برای محافظت از آزادی کاربران و حفظ حریم خصوصی آنها در محیط اینترنت طراحی شده‌است. این نرم‌افزار، یک نرم‌افزار آزاد است و استفاده از شبکهٔ آن نیز رایگان است.
سیستم تور پیاده‌سازی‌ای از مسیریابی پیازی است که در آن پیامها رمزگذاری می‌شوند و از داخل شبکه‌ای از سیستمها که به وسیلهٔ کاربران داوطلب در اقصی نقاط جهان راه‌اندازی شده‌است، عبور داده می‌شوند. در این شبکه، هر دستگاه یک لایهٔ رمز را برای خواندن دستورها مسیریابی رمزگشایی می‌کند و پیام را به دستگاه بعدی می‌فرستد که آن هم به نوبهٔ خود همین کار را تکرار می‌کند. این روش باعث می‌شود که هیچ یک از سیستمهای داخل این شبکه از محتوای پیامها اطلاع نداشته باشند. در ضمن هیچ یک از سیستمهای این شبکه به طور همزمان به نشانی پروتکل اینترنت فرستنده و نشانی پروتکل اینترنت گیرنده دسترسی ندارند. یعنی هر یک از دستگاههای داخل این شبکه که ترافیک اینترنتی از آن عبور می‌کند، فقط نشانی پروتکل اینترنت دستگاه قبلی را می‌داند.
با این که کاربرد اصلی شبکهٔ تور، ناشناختگی (ناشناس ماندن) کاربر و جلوگیری از شنود اطلاعات و عدم توانایی ثبت اطلاعات رد و بدل شده توسط کاربران در محیط اینترنت است، ولی برای عبور از فیلترینگ هم به کار می‌رود.
محتویات
۱ تاریخچه
۲ طرز کار
۲.۱ پل‌ها
۲.۲ خروجی‌ها
۲.۳ سرویس‌های مخفی
۳ رمز نگاری و امنیت
۴ سکوها
۵ استفاده
۵.۱ استفاده در ایران
۶ نرم‌افزارهای وابسته
۷ جستارهای وابسته
۸ منابع
۹ پیوند به بیرون
تاریخچه
تور اولین نسخهٔ خود را در ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۲ عرضه کرد. این نرم‌افزار از سیستم مسیریابی پیازی استفاده می‌کرد، که توسط آزمایشگاه تحقیقاتی نیروی دریایی آمریکا ایجاد شده‌بود. وظیفهٔ اصلی آن ایجاد شبکه‌ای امن برای مکالمات دولتی بود. پس از ایجاد تور، این پروژه توسط خبرنگاران، مخالفین حکومت‌ها، سازمان‌های اطلاعاتی و پلیس مورد استفاده قرار می‌گیرد.[۱] پشتیبان‌های این نرم‌افزار نیروی دریایی آمریکا در سال‌های اولیه و سپس ای‌اف‌اف و بنگاه سخن‌پراکنی ایالات متحده در سال‌های کنونی بودند. در عین حال این پروژه از محل کمک‌های افراد نیز درآمد دارد. [۲]در سال ۲۰۱۰ این پروژه توسط بنیاد نرم‌افزارهای آزاد به عنوان پروژهٔ آزاد نمونه انتخاب شد دلیل آن کمکی که این نرم‌افزار به گروه‌های آزادی‌خواه در کشورهایی مانند ایران و مصر که با سانسور اینترنت دست و پنجه نرم می‌کنند. [۳]
طرز کار
این نرم‌افزار از مسیریابی پیازی استفاده می‌کند. یک نرم‌افزار به‌جایی که به صورت مستقیم به ماشین مقصد متصل شود، به یک پروکسی مسیریاب پیازی وصل می‌شود. این پروکسی از طریق چند مسیریاب پیازی مسیر ناشناسی برای کاربر مبدا ایجاد می‌کند. هر مسیریاب پیازی فقط رایانهٔ قبلی و بعدی خود را می‌شناسد. در عین حال رایانهٔ اول برای هر مسیریاب در راه یک لایهٔ رمزنگاری به دادهٔ ارسالی ماشین مبدا اضافه می‌کند. پس از آن هر رایانه در راه لایهٔ خود را از دادهٔ ارسالی کم می‌کند و در پایان دادهٔ ارسالی به ماشین مقصد همان دادهٔ رمزنگاری نشده‌است. دادهٔ عبوری از مسیریاب‌ها برای هر مسیریاب متفاوت است و دلیل آن هم تفاوت در رمزنگاری می‌باشد، دلیل دیگر تفاوت، جلوگیری از ورود مسیریاب‌های جعلی در میان راه است. اگر در میانهٔ راه ارتباط قطع شود، داده‌ها بدون هیچ تاخیری روی هر مسیریابی که باشند، حذف می‌شوند.[۴]
تور چگونه کار می‌کند، قسمت اول
پل‌ها
رله‌های پلی( یا به صورت مخفف پل‌ها) (به انگلیسی: Bridge Relays)، مسیریاب‌هایی هستند که به صورت مستقیم در پوشهٔ اصلی تور فهرست نشده‌اند. از آنجایی که یک فهرست جامع از آنها وجود ندارد، اگر حتی سرویس‌دهندهٔ اینترنت شما، همهٔ این مسیریاب‌های فهرست شدهٔ تور را ببندد.امکان بستن همهٔ پل‌ها وجود ندارد. اگر فکر می‌کنید که دسترسی شما به تور مسدود شده‌است، می‌توانید از طریق سیستم پل به شبکه وصل شوید.[۵]
اضافه شدن پل‌ها به شبکهٔ تور برای افزایش مقاومت آن در برابر سانسورهای اینترنتی است. با وجود اینکه اینترنت شما ممکن است، دارای فیلتر باشد، بهتر است تور را بدون سیستم پل آزمایش کرد و در صورت عدم اتصال به شبکه از سیستم پل استفاده کرد. برای استفاده از پل‌ها باید شما یک پل را بیابید. سپس تور خود را برای استفاده از این پل تنظیم نمایید. البته سیستم تور آدرس پل‌ها را با استفاده از ایمیل برای شما ارسال می‌کند.[۵]
کاربرانی که به اینترنت آزاد دسترسی دارند، می‌توانند نقش پل را برای دیگر کاریران بازی کنند. برای اینکار باید تغییراتی در تنظیمات تور ایجاد شود. در حال حاضر پل‌ها کمک گسترده‌ای به کاربران چینی برای استفاده از شبکهٔ تور می‌کنند.[۵]
خروجی‌ها
یکی دیگر از مسیریاب‌های مهم در شبکهٔ تور، مسیریاب‌های خروجی هستند. این مسیریاب‌ها ظرفیت شبکه را مشخص می‌کنند. هر داده که از شبکه عبور می‌کند، باید از یکی از خروجی‌ها عبور کند و سپس به ماشین‌های خارج از شبکه انتقال پیدا می‌کند. خروجی‌ها به علت اینکه در پایان مسیر داده قرار دارند، به عنوان انجام دهندهٔ هر کاری که کاربران تور انجام می‌دهند، شناخته می‌شوند. در واقع اگر کسی با استفاده از تور کاری غیر قانونی انجام دهد، این شناسهٔ اینترنتی خروجی هست که در پایان ثبت می‌شود. از این رو باید دقت عمل لازم برای تنظیم صحیح این مسیریاب‌ها انجام شود. [۶][۷]
سرویس‌های مخفی
رمز نگاری و امنیت
سکوها
نرم‌افزار تور به دلیل متن‌باز بودن برای بیشتر سکوهای نرم‌افزاری رایانه‌های رومیزی و همراه طراحی شده‌است. در حال حاضر این نرم‌افزار بر روی تمامی رایانه‌های رومیزی با سیستم‌عامل‌های ویندوز، مک اواس‌ایکس و لینوکس قابل اجرا است. در عین حال نسخه‌های بتا برای آندروید ایجاد شده‌است.[۸] همچنین تلاش‌هایی برای ایجاد بسته‌هایی برای آی‌فون اپل انجام می‌شود.[۹]
استفاده
استفاده در ایران
تمام سایتهای فیلتر شده وغیره